Χιλιοειπωμένο ίσως αλλά ισχύει. Ο λόγος για την κλασική αντιπαλότητα της μιας γενιάς με την άλλη. Το παλιό με το καινούργιο. Εμένα πάντα με φόβιζε αυτή η αποστασιοποίηση. Έλεγα μέσα μου σαν μοντέρνος και πρωτοποριακός άνθρωπος με κουλτούρα και γνώση, πώς δεν θα αφήσω τον εαυτό μου να συρθεί, πίσω από παλαιομοδίτικες αντιλήψεις. Η εμμονή των παππούδων μου στη φράση « Στον δικό μας τον καιρό δεν ήταν έτσι τα πράγματα» πίστευα πως δεν θα επαναληφθεί από μένα, κι όμως.
Παρ’ ότι τα πράγματα αλλάζουν κι είναι αυτό κοινά αποδεκτό, δεν μπορείς να αποδεχθείς ως καινούργιο, την κάθε αλλαγή πλεύσης της κοινωνίας μας. Όπως και στα μαθηματικά δεν μπορείς να λύσεις εξίσωση έχοντας μόνο ένα γνωστό παράγοντα. Χρειάζονται οπωσδήποτε δυο σταθερές αξίες για να προχωρήσουμε. Έτσι είναι και η ζωή. Δεν μπορούν να ανατραπούν όλα. Η κοινωνία τις θεωρεί απαραίτητες για στηρίξει τον πολιτισμό της. Η μέχρι σήμερα γνωστή δομή της στηρίζεται σε ορισμένες σταθερές αξίες, αναλλοίωτες από το χρόνο και με βάση αυτόν τον πυλώνα πραγματοποιούνται διορθωτικές κινήσεις αλλά και πάλη, αργά και σταθερά.
Μια από τις βασικές αρχές, σταθερές του σημερινού πολιτισμού μας, είναι ο σεβασμός όχι μόνο από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά και ο σεβασμός προς όλες τις άλλες αξίες που αποτελούν τις αναγκαίες και ικανές συνθήκες για την ύπαρξη του πολιτισμού μας, της κουλτούρας μας της κοινωνίας. Όλοι ταυτιζόμαστε κατ’ αρχάς με αυτή την παραδοχή. Από την αρχή της εφαρμογής της όμως αρχίζουν οι πρώτες αποστασιοποιήσεις. Πολλοί τον όρο «Σεβασμός» τον αποδίδουν με την παρακάτω πρόταση. «Θα σε σεβαστώ, αν κι εσύ σεβαστείς εμένα.» Από τη στιγμή που εισχωρούμε στη φράση μας δίλημμα, αυτοαναιρούμαι αμέσως την ίδια την «αξία» ως σταθερή και απαράβατη. Ερχόμαστε άμεσα σε διαπραγμάτευση δηλαδή. Η ύπαρξη του σεβασμού, εξαρτάτε από την αποδοχή της δικής μου εκδοχής για την ίδια την αξία. Δεν πατάμε δηλαδή επάνω της. Δεν αποτελεί ο όρος, αξίωμα. Δεν είναι για μας νόμος απαράβατος και αδιαπραγμάτευτος. Πρέπει δηλαδή τα δυο συμβαλλόμενα μέρη να ορίσουν από μόνα τους τους κανόνες του παιχνιδιού. Ποια είναι για μένα τα στοιχεία που πρέπει να σεβαστώ από σένα και δείξε μου σε παρακαλώ ποιές είναι πάνω κάτω οι δικές σου απόψεις περί του σεβασμού. Αφήνουμε όμως μέσα απ’ αυτή τη θεώρηση των πραγμάτων, κεκρόπορτες ανοιχτές. Από τη στιγμή που εισέρχεται το υποκειμενικό στοιχείο, παύει η αξία να είναι σταθερή. Εγώ πχ μπορεί να θεωρώ ότι ο σεβασμός αποδίδεται χωρίς αμφισβήτηση σε κάθε υπερήλικα, διότι έτσι του πρέπει. Κάτι σαν ανταμοιβή για τα όσα βίωσε στο διάβα της ζωής του. Δεν μπαίνω καθόλου στον κόπο να διανοηθώ αν του αξίζει η τιμή. Είναι για μένα δεδομένη. Για σένα η απόδοση σεβασμού για το ίδιο άτομο, τελεί υπό αμφισβήτηση και περιμένεις πρώτα και σύμφωνα με τα δικά σου κριτήρια, ν’ ανακαλύψεις την αιτία για ν’ αποδόσεις ή όχι τον προσήκοντα σεβασμό.
Σήμερα, αν δεν έχουν όλα ανατραπεί, τελούν υπό αναδιαπραγμάτευση. Γιαυτό υπάρχουν πολλές περιπτώσεις αμφισβήτησης σε αυτά που η δική μου γενιά θεωρεί ως σταθερές αξίες. Σήμερα πχ το παιδί δεν σέβεται το γονιό του και παλεύει να του ευνουχίσει τις αρχές του περί σεβασμού. Σήμερα, τείνει να εξαφανιστεί η αρχή της «Υπακοής» παρ’ ότι εκτός από την κοινωνία κύρια θέση έχει και στον Χριστιανισμό. Εδώ μάλιστα διευρύνεται η αξία της σε σημείο που να καθιστά δύσκολη την εφαρμογή της, διότι την συνδέει με την υποταγή σε ορισμένες περιπτώσεις και σου στερεί ακόμα και το δικαίωμα της προσωπικής βούλησης. Σαφές παράδειγμα είναι η υποταγή που οφείλει ο καλόγερος προς τον Ηγούμενο του, όποια κι αν είναι η προσταγή του.
Σήμερα η έννοια Αγάπη, αποδίδεται με το σταγονόμετρο. Από τη στιγμή που η αγάπη αποδίδεται μόνο στους ανθρώπους που έχουμε άμεσα συμφέροντα ανιδιοτελή και πολύ χειρότερα όταν έχουμε ιδιοτελή συμφέροντα γιατί τότε η αγάπη είναι σίγουρα ψεύτικη. Φυσικά ούτε λόγος να γίνεται αν απαιτήσουμε από το άτομο που αγαπάμε και μας αγαπά, να υπερβάλει εαυτόν και να μας προσφέρει αγάπη με κάθε αυταπάρνηση. Όλοι προσφέρουμε στα πλαίσια του δυνατού. Με το που θα αγγίξουμε τα όρια αυτής της αντοχής, υποχωρούμε ολοταχώς σπάζοντας έτσι παράλληλα και τα όρια μιας άλλης αξίας, αυτή της Αλληλεγγύης. Σήμερα δεν συμπάσχουμε, δεν ταυτιζόμαστε με κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό μας. δεν δεν δεν. Και για να μη φανεί αυτό μηδενιστικό, απ΄όλα έχει ο μπαξές, αλλά με το σταγονόμετρο. Κι εγώ με τη σειρά μου θα αποποιηθώ την αρχική μου άποψη και θα πω « Στον δικό μας τον καιρό δεν ήταν έτσι τα πράγματα»
Αφιαιρωμένο στον
γιό μου Βασίλη
Απρίλιος 2011
Παρ’ ότι τα πράγματα αλλάζουν κι είναι αυτό κοινά αποδεκτό, δεν μπορείς να αποδεχθείς ως καινούργιο, την κάθε αλλαγή πλεύσης της κοινωνίας μας. Όπως και στα μαθηματικά δεν μπορείς να λύσεις εξίσωση έχοντας μόνο ένα γνωστό παράγοντα. Χρειάζονται οπωσδήποτε δυο σταθερές αξίες για να προχωρήσουμε. Έτσι είναι και η ζωή. Δεν μπορούν να ανατραπούν όλα. Η κοινωνία τις θεωρεί απαραίτητες για στηρίξει τον πολιτισμό της. Η μέχρι σήμερα γνωστή δομή της στηρίζεται σε ορισμένες σταθερές αξίες, αναλλοίωτες από το χρόνο και με βάση αυτόν τον πυλώνα πραγματοποιούνται διορθωτικές κινήσεις αλλά και πάλη, αργά και σταθερά.
Μια από τις βασικές αρχές, σταθερές του σημερινού πολιτισμού μας, είναι ο σεβασμός όχι μόνο από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά και ο σεβασμός προς όλες τις άλλες αξίες που αποτελούν τις αναγκαίες και ικανές συνθήκες για την ύπαρξη του πολιτισμού μας, της κουλτούρας μας της κοινωνίας. Όλοι ταυτιζόμαστε κατ’ αρχάς με αυτή την παραδοχή. Από την αρχή της εφαρμογής της όμως αρχίζουν οι πρώτες αποστασιοποιήσεις. Πολλοί τον όρο «Σεβασμός» τον αποδίδουν με την παρακάτω πρόταση. «Θα σε σεβαστώ, αν κι εσύ σεβαστείς εμένα.» Από τη στιγμή που εισχωρούμε στη φράση μας δίλημμα, αυτοαναιρούμαι αμέσως την ίδια την «αξία» ως σταθερή και απαράβατη. Ερχόμαστε άμεσα σε διαπραγμάτευση δηλαδή. Η ύπαρξη του σεβασμού, εξαρτάτε από την αποδοχή της δικής μου εκδοχής για την ίδια την αξία. Δεν πατάμε δηλαδή επάνω της. Δεν αποτελεί ο όρος, αξίωμα. Δεν είναι για μας νόμος απαράβατος και αδιαπραγμάτευτος. Πρέπει δηλαδή τα δυο συμβαλλόμενα μέρη να ορίσουν από μόνα τους τους κανόνες του παιχνιδιού. Ποια είναι για μένα τα στοιχεία που πρέπει να σεβαστώ από σένα και δείξε μου σε παρακαλώ ποιές είναι πάνω κάτω οι δικές σου απόψεις περί του σεβασμού. Αφήνουμε όμως μέσα απ’ αυτή τη θεώρηση των πραγμάτων, κεκρόπορτες ανοιχτές. Από τη στιγμή που εισέρχεται το υποκειμενικό στοιχείο, παύει η αξία να είναι σταθερή. Εγώ πχ μπορεί να θεωρώ ότι ο σεβασμός αποδίδεται χωρίς αμφισβήτηση σε κάθε υπερήλικα, διότι έτσι του πρέπει. Κάτι σαν ανταμοιβή για τα όσα βίωσε στο διάβα της ζωής του. Δεν μπαίνω καθόλου στον κόπο να διανοηθώ αν του αξίζει η τιμή. Είναι για μένα δεδομένη. Για σένα η απόδοση σεβασμού για το ίδιο άτομο, τελεί υπό αμφισβήτηση και περιμένεις πρώτα και σύμφωνα με τα δικά σου κριτήρια, ν’ ανακαλύψεις την αιτία για ν’ αποδόσεις ή όχι τον προσήκοντα σεβασμό.
Σήμερα, αν δεν έχουν όλα ανατραπεί, τελούν υπό αναδιαπραγμάτευση. Γιαυτό υπάρχουν πολλές περιπτώσεις αμφισβήτησης σε αυτά που η δική μου γενιά θεωρεί ως σταθερές αξίες. Σήμερα πχ το παιδί δεν σέβεται το γονιό του και παλεύει να του ευνουχίσει τις αρχές του περί σεβασμού. Σήμερα, τείνει να εξαφανιστεί η αρχή της «Υπακοής» παρ’ ότι εκτός από την κοινωνία κύρια θέση έχει και στον Χριστιανισμό. Εδώ μάλιστα διευρύνεται η αξία της σε σημείο που να καθιστά δύσκολη την εφαρμογή της, διότι την συνδέει με την υποταγή σε ορισμένες περιπτώσεις και σου στερεί ακόμα και το δικαίωμα της προσωπικής βούλησης. Σαφές παράδειγμα είναι η υποταγή που οφείλει ο καλόγερος προς τον Ηγούμενο του, όποια κι αν είναι η προσταγή του.
Σήμερα η έννοια Αγάπη, αποδίδεται με το σταγονόμετρο. Από τη στιγμή που η αγάπη αποδίδεται μόνο στους ανθρώπους που έχουμε άμεσα συμφέροντα ανιδιοτελή και πολύ χειρότερα όταν έχουμε ιδιοτελή συμφέροντα γιατί τότε η αγάπη είναι σίγουρα ψεύτικη. Φυσικά ούτε λόγος να γίνεται αν απαιτήσουμε από το άτομο που αγαπάμε και μας αγαπά, να υπερβάλει εαυτόν και να μας προσφέρει αγάπη με κάθε αυταπάρνηση. Όλοι προσφέρουμε στα πλαίσια του δυνατού. Με το που θα αγγίξουμε τα όρια αυτής της αντοχής, υποχωρούμε ολοταχώς σπάζοντας έτσι παράλληλα και τα όρια μιας άλλης αξίας, αυτή της Αλληλεγγύης. Σήμερα δεν συμπάσχουμε, δεν ταυτιζόμαστε με κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό μας. δεν δεν δεν. Και για να μη φανεί αυτό μηδενιστικό, απ΄όλα έχει ο μπαξές, αλλά με το σταγονόμετρο. Κι εγώ με τη σειρά μου θα αποποιηθώ την αρχική μου άποψη και θα πω « Στον δικό μας τον καιρό δεν ήταν έτσι τα πράγματα»
Αφιαιρωμένο στον
γιό μου Βασίλη
Απρίλιος 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου