Πάσχα στο χωριό

Όνειρο αγαπημένο, νοσταλγία. Επένδυση ψυχική για την επόμενη εξόρμηση από την καταραμένη Αθήνα. Πάσχα στο χωριό, μες’ τις ευωδιές, μέσα στην κατάνυξη. Στην Αθήνα δεν καταλαβαίνεις τίποτε από αυτά. Η Αθήνα έχει καταδικαστεί χρόνια τώρα κι εκτίει την ποινή της.

Πήρα λοιπόν κι εγώ φέτος τη μεγάλη απόφαση, να πάω να βρω το αληθινό νόημα της ανάστασης ‘’μες’ του Μαγιού τις ευωδιές, στα κόκκινα κεράσια’’ Είχα χρόνια να το κάνω. Θες οι υποχρεώσεις, θες το οικονομικό, δεν το επιχειρούσα. Έχω χάσει που λένε επεισόδια. Προσπαθούσα βέβαια να βρω εναλλακτικές λύσεις εδώ στην Αθήνα, σε κάτι υπέροχα ξεχασμένα εκκλησάκια στην περιοχή της Πλάκας, έζησα υπέροχες κατανυκτικές βραδιές, αλλά μου έμεινε πάντα το απωθημένο για ένα Πάσχα στο χωριό.

Φέτος το αποφάσισα κι έφυγα. Τι θλίψη. Από πού ν’ αρχίσω. Δεν ξέρω γιατί μου ήρθε αμέσως στο μυαλό ένας στίχος από ένα τραγουδάκι της Μεταξικής δικτατορίας που έλεγε ‘’Γιατί χαίρετε ο κόσμος και χαμογελάει πατέρα’’ Από την πρώτη στιγμή του ταξιδιού, αντί για κατάνυξη, ένα μεγάλο χαμόγελο απλώνονταν γύρω μου. Εγώ το προηγούμενο βράδυ (Μεγάλη Πέμπτη) παρακολούθησα την ακολουθία της σταύρωσης στην εκκλησία της ενορίας μου. Κατάμεστη από κόσμο αλλά σιωπηλό, σεβάσμιο, υπομονετικό, περνούσε ένας ένας και προσκυνούσε τον εσταυρωμένο. Η Μεγάλη Παρασκευή με βρήκε στο ταξίδι. Τα πρώτα μηνύματα άρχισα να τα παίρνω από την εθνική οδό. Λόγω κίνησης πολλές φορές βρισκόμουν πλάι πλάι με άλλα αυτοκίνητα και κινούμασταν με ταχύτητα χελώνας. Συχνά πυκνά τα σούπερ στερεοφωνικά τους ηχοσυστήματα μου μαρτυρούσαν τις μουσικές τους επιλογές μεγαλοπαρασκευάτικα. Και Κιάμο και Πλούταρχο αλλά και Εφη Θώδη άκουσα. Σε κάποιο μεγάλο βενζινάδικο δε που σταμάτησα κι εγώ για λίγο κολατσιό με χαλβά και ψωμί, είδα δίπλα μου ολόκληρη οικογένεια να τρώει τον  αγλέορα. Η γιαγιά βέβαια νήστευε κι αρνιόταν πεισματικά να ενδώσει στο ψωμοτύρι που της προσέφεραν. Κατά το μεσημέρι περνάω από την κεντρική πλατεία του χωριού με τα καφενεία κατάμεστα. Δεν ορκίζομαι για να πω πως πρόσεξα τι ήταν σερβιρισμένο στα τραπέζια. Όλοι αυτοί πήγαν για έναν απλό καφέ, ή για να πιούνε τη μπυρίτσα τους. Το βράδυ στο επιτάφιο, το απόλυτο χάος. Τι ευτυχία ήταν κι αυτή. Χαμόγελα δεξιά κι αριστερά από τις σικάτες καλοντυμένες δεσποινίδες, αλλά και οι μεγαλύτερες κυρίες δεν πήγαιναν πίσω. Με μια διάθεση όλοι λες και πήγαιναν ν’ απολαύσουν κωμωδία του Αριστοφάνη. Χρόνια πολλά, Καλή Ανάσταση να έχουμε, εύχονταν ο ένας στον άλλο, σαν να ‘θελαν να πουν, αμήν και πότε, να ‘ρθει επιτέλους αυτή η ώρα για να γλιτώσουμε από τα διαδικαστικά. Σαν πως και ποιός κρατούσε αυτά τα διαδικαστικά. Είπαμε. Μόνο οι γιαγιάδες νηστεύουν ακόμα κι αναλαμβάνουν εργολαβικά να συμπεριλάβουν μέσα στην προσευχή τους και τα απολωλότα πρόβατα που το βρήκαν τώρα ψωμοτύρι να λένε πως πιστεύουν μεν, αλλά διατηρούν τις επιφυλάξεις τους. Μην ταυτιστούν κιόλας με το παπαδαριό, μοντέρνοι άνθρωποι. Κάποιοι χορτάτοι από αυγά και κουλούρια, την ώρα που ήταν να ξεκινήσει η περιφορά του επιταφίου, έκαναν προς τιμή τους στην άκρη κι αρνιόταν να δηλώσουν συμμετοχή στην κουστωδία που θα αναλάμβανε να σηκώσει στους ώμους της το βάρος του επιταφίου. Άλλες χρονιές (πολύ παλαιότερα βέβαια) γινόταν χαμός για το ποιοί θα αποκλειστούν από αυτή τη μεγάλη τιμή.

Μεγάλο Σάββατο πρωί. Με έφαγε η περιέργεια να μάθω, (μακάρι να γινόταν να έκανα γκάλοπ σ’ όλο το χωριό) ποιες προκομμένες νοικοκυρές έβαψαν μόνες τους αυγά, (για ψήσιμο κουλουριών δεν το συζητάω) Το δείγμα της έρευνας μου δεν ήταν και πολύ μεγάλο, αλλά τ’ αποτελέσματα αναμενόμενα.

Άρχισα ν’ αναρωτιέμαι. Η εγώ έγινα πολύ θρήσκος ή ο κόσμος άλλαξε κι εγώ δεν το πήρα χαμπάρι. Ποια κορύφωση του θείου δράματος γιορτάζουμε, όταν όλη τη μεγάλη εβδομάδα στα διάφορα κλαμπ της πόλης είχαμε μεγαλοβδομαδιάτικα μουσικές βραδιές με live εμφανίσεις καλλιτεχνών από την Αθήνα μέχρι πρωίας. Αν αυτό είναι το σωστό, τότε θα έπρεπε αναδρομικά να περάσουμε από δίκη τις τότε διοικήσεις της Ελληνικής ραδιοτηλεόρασης της εποχής του ’70 που όλη τη μεγάλη εβδομάδα τροποποιούσαν το πρόγραμμα κι έπαιζαν απλά κλασική μουσική ή πρόβαλαν τα πάθη του Κυρίου.

Είχα χρόνια, όπως προανέφερα, να επισπευτώ την πατρίδα μου και το ‘ριξα στο σουλάτσο. Είχα καημό να δω τις αλλαγές στην πόλη της Άρτας και να πιω έναν καφέ στη κεντρική πλατεία. Με το που έστριψα σ’ αυτή έμεινα άφωνος. Κοσμοχαλασιά. Τραπεζάκια έξω κι ένα απίστευτο μελισσολόι ένας επάνω στον άλλο. Εγώ παρατήρησα και κάτι άλλο αρκετά κοινωνικό και ρατσιστικό συνάμα. Αν μέσα σ’ αυτό τον χαμό, αναζητούσες να βρεις άλλους δέκα για να κάνεις ποδοσφαιρική ομάδα μαζί με εμένα που διάγω το 60^ο έτος της ηλικίας, είναι ζήτημα αν τα κατάφερνες. Εδώ έχουν θέση οι ηλικίες από μηδέν έως σαράντα. Οι μεγαλύτεροι δεν έχουν δικαίωμα για άρτον και θεάματα. Πρέπει να μείνουν πίσω για να ρυθμίσουν το κοκορέτσι και τ΄ αρνί. Σε λίγο καιρό άλλωστε, αρχίζουν τα πανηγύρια με τα κλαρίνα.

Σάββατο μεσημέρι περνώ από μια κωμόπολη κοντά στο χωριό μου. Η ώρα ήταν τρείς το μεσημέρι. Σ’ ένα σχεδόν υπαίθριο κλαμπ-καφέ όλα τα μωρά στην πίστα. Στην κυριολεξία κι όχι στα λόγια. Το μισό μαγαζί είχε ανέβει στις μπάρες και στα τραπεζάκια και χόρευε τσιφτεντέλι. ‘’Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο να πυρποληθώ’’ ακούγονταν στη διαπασών. Στάθηκα παραδίπλα και χάζευα. Η σκηνή χρήζει ψυχανάλυσης. Έχω δουλέψει DJ αλλά πρώτη φορά είδα τέτοιο παραλήρημα. Η δική μου ερμηνεία είναι πως η αίσθηση της παραβίασης κανόνων θρησκευτικών ή ηθικών εξιτάρει το πνεύμα κι ανεβάζει την αδρεναλίνη.

Το βράδυ στην ανάσταση μια από τα ίδια. Μεταλαμπαδεύσαμε το αναστάσιμο φως. Ακούσαμε με το ζόρι το Χριστός Ανέστη και πήγαμε τρέχοντας για μαγειρίτσα. Για να μην υπερβάλω, μάλλον εμείς οι μεγαλύτερη είχαμε μια κάποια πρεμούρα να δοκιμάσουμε. Οι νεότεροι δεν είχαν και καμιά βιάση για τρείς λόγους. Είτε γιατί δεν ήταν και τόσο στερημένοι αυτές τις μέρες, είτε γιατί κάτι τέτοιες σπεσιαλιτέ χαλούν τις σιλουέτες, είτε γιατί άλλος προτιμά τη μαγειρίτσα αυγοκομμένη, άλλος με λεμόνι κι άλλος σαν τηγανιά κι άλλος χωρίς λιπαρά, προτιμούν εν τέλει να απέχουν γιατί ούτως η άλλως ποτέ δεν θα μαγείρευαν κάτι τέτοιο. Άλλωστε τώρα είναι της μόδας τα after party και που να τρέχεις στα μπαράκια με την κοιλιά γεμάτη

Ε δεν το περίμενα πως θ’ ανακάλυπτα προβλήματα κι ανήμερα της Λαμπρής. Κι εδώ περίεργα τα βλέπεις, θα με ρωτήσετε; Ναι κι εδώ. Τι είναι το Πασχαλινό τραπέζι; Το ψήσιμο του οβελία κι ένα απέραντο τραπέζι γεμάτο από παιδιά εγγόνια και ευτυχισμένους γονείς. Αμ δε. Το ψήσιμο του οβελία είναι υπόθεση one man show άντε two man show. Είναι γι αυτούς που ανέλαβαν να κάνουν όλη τη βρομοδουλειά και να παραδώσουν για φάγωμα ένα καλοψημένο αρνί. Τίποτα περισσότερο. Καμιά σύμπραξη, καμιά άλλη συμμετοχή, καμιά μάζωξη γύρω απ’ αυτό, κανένας μεζές, κανένα τσάμικο μέχρι να βγει τ’ αρνί. Όλοι οι υπόλοιποι θα σκάσουν μύτη όταν πέσει το σύνθημα ότι το φαί είναι έτοιμο. Θα φάνε, αν θα φάνε γιατί είπαμε ότι το αρνί παχαίνει, τώρα γιατί συνηγορήσαμε; Έτσι για το έθιμο. Εμείς ούτως ή άλως δεν θα ψήναμε τίποτα στο σπίτι μας, ο πεθερός ή ο πατέρας μου επέμενε, να μην του χαλάσουμε το χατίρι. Γι αυτό η πεθερά ή η μάνα δεν έφτιαξε φέτος τζατζίκι, αφού κανένας δεν το τρώει, δεν έβαλε στο τραπέζι κομμένα ροδέλες κόκκινα αυγά, αφού βάψαμε λίγα εφέτος έτσι ίσα για το έθιμο και δεν κατέβασε από το σύνθετο το ακριβό σερβίτσιο αλλά αρκέστηκε στα πλαστικά πιατάκια, αφού μετά την πρώτη μπουκιά νύφες και κόρες θα πάνε να βάλουν τα παιδιά για ύπνο και δεν θα ξαναεπιστρέψουν για τη λάντζα.

Γι αυτό πάντα τα τελευταία χρόνια περισσεύει τ’ αρνί κι έτσι πήραμε μαζί μας σ’ ένα τεράστιο τάπερ για να έχουμε κάτι να μασουλάμε στο δρόμο. Τι, έχουμε να κάνουμε ολόκληρο ταξίδι. Να μη μείνουμε νηστικοί.

Και του χρόνου καλύτερα.

ΥΓ

Για την αποφυγή παρεξηγήσεων. Οι εικόνες που περιγράφω και οι διαπιστώσεις είναι συνάθροιση της περιρρέουσας ατμόσφαιρας ή ακόμα κι από απόψεις που προϋπήρχαν του ταξιδιού. Μη προσπαθήσει κανείς να τα εντάξει ντε και καλά σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο γιατί και εμένα θα αδικήσει αλλά και παρεξηγήσεις θα προκύψουν.

Μαντζούρης Κων/νος

Μάιος 2013

www.logotexnhs.blogspot.gr