«Άλλα άνθρωπος βούλεται, κι άλλα ο Θεός κελεύει»

Ήταν πάντα κρυφή μου επιθυμία να έχω έστω και μια φορά τη δυνατότητα να ’’μιλήσω” να γράψω επί το ακριβέστερο, για ένα θέμα σχετικά με την πίστη μας.  Ήθελα με λίγα λόγια να γίνω έστω για μια φορά, χαλίφης στη θέση του χαλίφη, ή ιεροκήρυκας στη θέση του ιεροκήρυκα.  Η Εκκλησία μας βέβαια και καλά κάνει, έχει αναθέσει αυτό το σημαντικότατο έργο,  στους καθ ύλην αρμόδιους,  που με την ευλογία του Θεού,  αναλαμβάνουν τούτον τον κάματο,  για να μεταλαμπαδεύσουν το λόγο του θεού. Για να μπορέσει η εκκλησία μας να ζει εις τούς αιώνες των αιώνων.  Εγώ θα αρκεστώ στην εικονική πραγματικότητα και θα προσπαθήσω,  μέσα από ένα γραπτό κείμενο,  να διαπραγματευτώ μια ομιλία,  έτσι όπως την φαντάζομαι. 

Επί του πρακτέου λοιπόν.

Θέμα:  «Άλλα άνθρωπος βούλεται,  κι άλλα ο Θεός κελεύει»

Από μόνη της η φράση δεν αποτελεί δίλλημα. Είναι μια σαφής κατηγορηματική φράση.  Εδώ έχουμε δύο καθαρές διαπιστώσεις. Η μια έχει να κάνει με τη βούληση του ανθρώπου και η άλλη με τη βούληση του Θεού.  Το ότι βρίσκονται δίπλα-δίπλα καταδεικνύεται σαφέστατα μια αλληλεξάρτηση.  Ρητά επίσης μας φανερώνει και μιαν αντίφαση, ή τη ρήξη των δύο πλευρών, του ανθρώπου με τον θεό.

Ας σταματήσουμε όμως τη θεώρηση της πρότασης αυτής με τους όρους και τις έννοιες της Ελληνικής Γραμματικής κι ας αρχίσουμε να την ψηλαφίζουμε φιλολογικά,  φιλοσοφικά,  και φυσικά από θεολογικής άποψης.  Είναι γνωστή αυτή η φράση σε όλους μας.  Αλήθεια όμως, αναρωτηθήκαμε ποτέ αν  είναι δυνατόν να μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο;  Είναι δυνατόν ο άνθρωπος να σκέφτεται και δεν λέω να πράττει,  να στέκεται, κι αυτές οι σκέψεις του να είναι σε πλήρη αντίθεση με το λόγο του Θεού;  Όταν μάλιστα αυτός,  ο λόγος του Θεού,  δεν είναι κάτι που ειπώθηκε εν τη ρύμη του λόγου,  αλλά, αποτελεί από την πλευρά του, πρόσκληση για να βρεθείς κοντά του.  Για σκεφτείτε το ξανά αγαπητοί μου.  Ποιος μας έδωσε  αυτό το δικαίωμα;  Από πότε η σχέση μας με την εκκλησία, εμπεριέχει το στοιχείο της διαπραγμάτευσης;  Από πότε μπορούμε να επιθυμούμε πράγματα που βρίσκονται σε αντίθεση με το θέλημα του Θεού;  Επιτρέψτε στην αναξιότητα μου να σας θυμίσω, πως ο λόγος του Θεού είναι το άλφα και το ωμέγα.  Εμπεριέχει όλα τα γράμματα της αλφαβήτου, μπορούμε να πούμε κατά μιαν αφηρημένη έννοια.  Και ανάμεσα στο άλφα και το ωμέγα,  δεν χωρά τίποτα,  μα απολύτως τίποτα.  Σκοπός του κάθε Χριστιανού,  είναι να απαρνηθεί τον εαυτό του, δηλαδή τις επιθυμίες του, τις σαρκικές απολαύσεις, τα πάθη του και ν’ ακολουθήσει το κέλευσμα του θεού, όπως αυτό διατυπώνεται μέσα από τα κείμενα της  Αγίας Γραφής της Παλαιάς Διαθήκης και της Ιεράς μας παράδοσης.

Δεν θα υπήρχε λαϊκή παροιμία σαν κι αυτήν που εμείς εξετάζουμε, αν ο λαός δεν είχε σοβαρές ενδείξεις ότι όντως,  κάπως έτσι συμβαίνει στην πραγματικότητα.  Γι αυτό σχεδόν πάντα τις αποδεχόμαστε και λένε μάλιστα ότι μερικές φορές πως είναι και σοφές.  Διαπιστώνουμε καθημερινά ανάμεσά μας ότι υπάρχουν άνθρωποι που άλλος λίγο,  άλλος πολύ, θέλει να διατηρεί για τον εαυτό του,  το δικαίωμα, να επιθυμεί πράγματα που εντάξει, ίσως δεν συνάδουν και πολύ με το λόγο του Θεού.  Επιτρέπουν δηλαδή στον εαυτό τους κάποια μεγάλα η μικρά παραστρατήματα που προφανώς δεν θα καταθέσουν ποτέ στη θεία και ιερή εξομολόγηση.  Αυτοί οι άνθρωποι συμβιώνουν με τα χρηστά μέλη της Εκκλησίας μας,  μετέχουν στα κοινά, κι όλων των μυστηρίων. Το χειρότερο όλων είναι  πως στις μέρες μας, έφτασε λόγω της χαλαρότητας των ηθών και των αξιών,  οι άνθρωποι ν’ απομακρύνονται από την αίσθησή του αυτοελέγχου των πράξεων τους και να θεωρούν εν τη υπνώσει τους πως όλα καλώς είναι καμωμένα.

Είναι κοινός τόπος να πούμε πως στις μέρες μας έτσι και προσπαθήσεις να νουθετήσεις κάποιον και να του πεις πως δεν είναι ο γιαλός στραβός, αλλά εμείς στραβά αρμενίζουμε, θα εισπράξεις την απόρριψη. Αυτή η φράση που είναι κολλημένη σχεδόν στα χείλη όλων μας και λέει «δεν έχεις δίκιο. Δεν είναι έτσι τα πράγματα» με έχει απογοητεύσει. Φτάσαμε δηλαδή να θεωρούμε ως κοινά αποδεκτή τη λάθος πορεία. Επειδή η κοινωνία μας σήμερα έχει υποστεί αλλοίωση στις ηθικές της αξίες, αφού χρόνια τώρα σφυροκοπείται από τη νέα τάξη των πραγμάτων, που θέλουν τον άνθρωπο σε μια εντελώς διαφορετική διάσταση και υπόσταση από αυτή του ορίζει ο θεός, δύσκολα μπορεί να επιτρέψει στον άνθρωπο ν’ αποδεχθεί πως, θα αρνηθεί τούτον τον επίγειο παράδεισο, για ν’ ακολουθήσει το δρόμο του θεού. Και τι κάνει τελικά ο άνθρωπος. Αρχίζει σιγά σιγά να βάζει νερό στο κρασί του και να προσπαθεί να συνταιριάξει απόψεις κι από τις δυο τις πλευρές. Να λοιπόν γιατί λέμε πως, άλλα ο άνθρωπος βούλεται,  κι άλλα ο Θεός κελεύει.

Θέλω εδώ να παραθέσω δυο-τρία παραδείγματα,  με τα οποία πιστεύω πως αποδεικνύεται των λόγων μου η αλήθεια.

Μέσα στο μυστήριο του γάμου κάποια στιγμή ο ψάλτης λέγει «Άγιοι μάρτυρες, οι καλώς αθλήσαντες,…… και συνεχίζει, δόξη και τιμή στεφάνωσον αυτούς.» Για όσους ενδεχομένως δεν κατάλαβαν τα λόγια και τον συμβολισμό αυτών, επιτρέψτε μου να σας τα αναλύσω. Εδώ είναι η ώρα της στέψης. Του στεφανώματος δηλαδή. Ποιους θέλει η εκκλησία μας να στεφανώσει; Τους καλώς αθλήσαντες. Το ζευγάρι δηλαδή, το οποίο, ως καλοί αθλητές, που τήρησαν το λόγο του θεού, που στερήθηκαν σαρκικές και άλλες απολαύσεις, έφτασαν ως εδώ. Τούτη τη στιγμή η εκκλησία μας έρχεται να τιμήσει τον αγώνα τους και να τους στεφανώσει. Πιστεύει κανείς σήμερα πως είμαστε άξιοι αυτής της τιμής;

Κανείς δεν αναρωτιέται πια. Θεωρούμε πως τα λόγια αυτά είναι μέρος τυπικού και διαδικαστικού χαρακτήρα. Φτάνουμε στην πόρτα της εκκλησίας για να παντρευτούμε, κορεσμένοι πολλές φορές από απολαύσεις κι απλά ήρθε η ώρα να ενδώσουμε.

Άλλο παράδειγμα

Όλοι μας έχουμε διαπιστώσει σήμερα, πως ζούμε μια απέραντη μοναξιά. Γιατί άραγε φτάσαμε ως εδώ; Να σας πω. Για έναν και μόνο λόγο. Γιατί έχει διαρραγεί ο θεσμός της οικογένειας. Σήμερα δεν θέλουμε άλλον πάνω απ’ το κεφάλι μας. Δεν ανεχόμαστε την ύπαρξη κανενός. Οι λόγοι πάρα πολλοί. Δεν είναι όμως τούτο το θέμα μας για να το αναλύσουμε τώρα. Εμείς θα παραμείνουμε στη διαπίστωση και θα σας ερωτήσω. Είναι Χριστιανικό και δίκαιο να βλέπεις γονείς να ζουν παραγκωνισμένοι και ξεχασμένοι από τα παιδιά τους. Είναι Χριστιανικό και δίκαιο να τους «αγαπούν» μόνο όσο έχουν λαμβάνειν από περιουσιακά στοιχεία και μετά να επικαλούνται την προτροπή που άκουσαν στην εκκλησία κατά το μυστήριο του γάμου που λέει «αντὶ τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα και προσκολληθήσεται προς την γυναίκα αυτού, και ἔσονται οι δὺο εις σάρκα μίαν.

Τούτη η ευχή, ερμηνεύεται κατά το δοκούν, με κριτήρια που πηγάζουν από ίδιο και προσωπικό όφελος. Στις μοντέρνες κοινωνίες ο καθένας φτιάχνει μια φωλιά και παριστάνει τον γυπαετό που αυτάρκης και γενναίος καθώς είναι, δεν επιτρέπει σε κανέναν να πλησιάσει τη φωλιά του.

Επιτρέψτε μου εδώ να σας μεταφέρω μια πολύ όμορφη και διδακτική ιστοριούλα, που εγώ προσωπικά την πρωτοάκουσα από τον γνωστό σε όλους μας καλλιτέχνη Διονύση Σαββόπουλο.

«Μια φορά κι ένα καιρό ήταν ένας κότσυφας που τον λέγαν Σταύρο.

Απόχτησε φωλιά και κοτσυφόπουλα και τόσο περήφανος αισθάνθηκε, που βγήκε και κάθονταν στην κορυφή, καμαρωτός καμαρωτός.

Απο μακριά έρχονται όλα τα πουλιά του δάσους: μπεκάτσες, τσίχλες, περιστέρια, αηδόνια, τσαλαπετεινοί και παγώνια.

Από μακριά τον χαιρετούν κι από κοντά του λένε:

-"Γεια σου Σταύρο."

-"Δεν με λένε Σταύρο, μόν' με λένε Σταύρο και κυρ' Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη."

Αλλάζει όμως ο καιρός, να βροχές, να χαλάζια, να κεραυνοί... πάει η φωλιά, πάν' τα κοτσυφόπουλα, παν' όλα, βγήκε και κάθονταν μονάχος στο κλαρί ο Σταύρος.

Κι από μακριά έρχονται όλα τα πουλιά του δάσους: μπεκάτσες, τσίχλες, περιστέρια, αηδόνια, τσαλαπετεινοί και παγώνια.

Από μακριά τον χαιρετούν κ' από κοντά του λένε:

-"Γεια σου Σταύρο και κυρ' Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη."

-"Δεν με λένε Σταύρο και κυρ' Σταύρο και αφέντη τσουτσουλομύτη, μόνο Σταύρο με λένε, μόνο Σταύρο "

Πολύ διδακτική η ιστορία αυτή αγαπητοί μου. Γι αυτό πιστεύω η εκκλησία μας θέλοντας να προλάβει το κακό που έπαθε ο κότσυφας μνημονεύει κατά τη διάρκεια του μυστηρίου του γάμου και τους γονείς «ότι εὐχαὶ γονέων στηρίζουσι θεμέλια οἴκων.

Μάταια όμως. Η σύγχρονη κοινωνία μας αρέσκεται σε βίους παράλληλους μοναχικούς. Ανακάλυψε τη συμβίωση αντί της παρθενίας, τη χλιδή αντι της εγκράτειας, τα κατά συνθήκη ψεύδη αντί της αλήθειας, το φθόνο αντί της αγάπης, την αποστροφή αντί της βοήθειας, για να διαπιστώσουμε δυστυχώς άλλη μια φορά, παρότι πέρασαν χιλιάδες χρόνια, την ύπαρξη των Φαρισαίων τους οποίους ο Χριστός λοιδορούσε λέγοντας

Ουαί υμίν, γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, ότι παρομοιάζετε τάφοις  κεκονιαμένοις, οίτινες έξωθεν μεν φαίνονται ωραίοι, έσωθεν δε γέμουσιν οστέων νεκρών και πάσης ακαθαρσίας. Ούτω και υμείς έξωθεν μεν φαίνεσθε τοις ανθρώποις δίκαιοι, έσωθεν δε μεστοί εστε υποκρίσεως και ανομίας… »

Δικαίωμά τους είναι να επιλέγουν αυτόν τον τρόπο ζωής, οι νέοι Φαρισαίοι. Εάν όμως όπως αρκετοί δηλώνουν, πως έχουν βαθυτέραν εμού την πίστη τους στο θεό, έχω να τους απαντήσω, πως πλανώνται πλάνη οικτρά, διότι με τους τρόπους τους, δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να αποκτήσουν επίγνωση  του ορθού λόγου του Θεού, συμβάλλοντας στην παραγνώριση του Ευαγγελίου του.

Και το κακό διαιωνίζεται. Η έλλειψη ελέγχου των πράξεων μας, η ατιμωρησία, η έλλειψη χριστιανικής παιδείας, η γενικότερη κρίση των αξιών, μας έχει μετατρέψει σε απλά άβουλα ανθρωπάκια που συνωστίζονται καθημερινά στην αρένα της ζωής, πασχίζοντας να αποσπάσει ο καθένας εξ υμών, το δικό του μερίδιο από την ψεύτικη ευημερία και τα υλικά αγαθά που έχει να μας προσφέρει η καταναλωτική μας κοινωνία. Ζούμε στην εποχή των εκπτώσεων. Όλα χωρούν στην σκέψη μας. Εύκολα ανεχόμαστε τις σκέψεις άλλων, γιατί δεν θέλουμε να έρθουμε σε αντίθεση μαζί των, είτε από έλλειψη επιχειρημάτων, είτε από φυγοπονία. Δεν ομολογούμε μετά παρρησίας σήμερα την πίστη μας, κι αντί αυτού, για να μη χαρακτηριστούμε από την ομήγυρη ως δογματικοί, είμαστε πρόθυμοι ν’ αναγνωρίσουμε νεωτερίζουσες απόψεις περί του Θεού, που κατά κόρον εκφράζονται ασύστολα τα τελευταία χρόνια. Κι αν έτσι πορευόμαστε αγαπητοί μου στη ζωή, μοιραίο θα είναι να αποκοπούμε σιγά σιγά από την αγκαλιά της εκκλησίας, να μην κοινωνούμε και να μην εξομολογούμαστε. Κι ως ιδανικοί αυτόχειρες, χωρίς πλέον αντιστάσεις, να επιτρέπουμε στους εαυτούς μας αγαθά και απολαύσεις, συμπεριφορές και κανόνες, κομμένες και ραμμένες, όχι κατ’ εικόνα και ομοίωση του θεού, αλλά κατ’ εικόνα και ομοίωση της σύγχρονης καπιταλιστικής – καταναλωτικής κοινωνίας. Γι αυτό έπαψε πια ο σημερινός άνθρωπος να προβληματίζεται για το βάρος της αμαρτίας που επωμίζεται όταν λογίζεται διαφορετικά από εκείνα που ο θεός κελεύει.

Για ν’ αντιληφτείτε καλύτερα το μέγεθος της πτώσης του σύγχρονου ανθρώπου, ας κάνουμε μαζί ένα μικρό τεστ. Εγώ θα σας διαβάζω μια-μια τις δέκα εντολές κι εσείς μετά το άκουσμα της κάθε μιας, προσθέστε την ερώτηση. «Αυτήν την εντολή, πόσοι σήμερα την εφαρμόζουν;»

1. Ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, οὐκ ἔσονται σοὶ θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἑμοῦ.

2. Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καὶ ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς.

3. Οὐ λήψει τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίῳ.

4. Ἓξ ἡμέρας ἔργα καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου. Τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου.

5. Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς.

6. Οὐ μοιχεύσεις.

7. Οὐ κλέψεις.

8. Οὐ φονεύσεις.

9. Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδῆ.

10. Οὐκ ἐπιθυμήσεις πάντα ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστι.

Το συμπέρασμα σας δεν περιμένω να μου το ανακοινώσετε. Κρατήστε το μες την καρδιά σας και παρακαλέστε το Θεό, αν τυχών διαπιστώσατε ότι κι εσείς ίσως έχετε την τάση να επιθυμείτε άλλα από αυτά που ο Κύριος και Θεός μας επιθυμεί, να σας βοηθήσει ώστε να αποδώσετε σωστά «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ»

Και κάτι τελευταίο. Σίγουρα, αν υπήρχε η δυνατότητα μεταξύ μας να διαλεχτούμε, πολλοί από εσάς, θα επιθυμούσατε να εναντιωθείτε στο λόγο μου και να μου πείτε. Εμείς κύριε ομιλητή μου, πάντα φροντίζουμε να αποδίδουμε «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ»

Εμείς εκκλησιαζόμαστε, εξομολογούμαστε, μεταλαμβάνουμε, κάνουμε πάντα το σταυρό μας.

Ναι δεν αντιλέγω. Επιτρέψτε μου μόνο μια παρατήρηση. Αυτή η σκέψη μπορεί να μας παρασύρει σε μια ανυπέρβλητη αμαρτία. Πιθανά να μας κάνει να σκεφτούμε σαν τον κοινό άνθρωπο που αφού εκπλήρωσε όλες του τις υποχρεώσεις και δεν χρωστά πουθενά, γίνεται σκληρός, απόμακρος, εγωιστής, αλαζονικός. Γυρίζει τις πλάτες του στου άλλους που δεν κατόρθωσαν να κάνουν το ίδιο σαν κι αυτόν, και γκρεμίζουν τις γέφυρες επικοινωνίας με τους μη όμοιους τους.

Ο Χριστός αγαπητοί μου δεν ήρθε για να συναναστραφεί με τους όμοιούς του. Ήρθε κοντά με τον κακό, με τον άπιστο, με τον φονιά, με την πόρνη, με τους ίδιους τους διώκτες του. Γι αυτό δεν κάθισε ποτέ σε κανέναν θρόνο. Συνέφαγε με τους ανθρώπους, συγχώρεσε, αγάπησε, ευλόγησε, βοήθησε, κι αποδέχθηκε να υποστεί, παρ’ ότι θεός, τον πιο ταπεινωτικό θάνατο.

Γι αυτό αγαπητοί μου ποτέ δεν είναι αρκετό να τηρούμε απλά τις κλασικές μας υποχρεώσεις απέναντι στο Θεό. Ο Θεός απαιτεί από εμάς να δίνουμε κάθε στιγμή της ζωής μας το παρών και να προσφέρουμε, όπως κι αυτός, σε όλους, κι όχι μόνο προς τον ίδιο. Πρέπει απλόχερα να προσφέρουμε την αγάπη μας μας, την ευσπλαχνία μας, τη βοήθεια μας, τη συγχώρεση, την ελεημοσύνη μας. Ο Χριστός ζητά από εμάς να είμαστε ταπεινοί, να συμπάσχουμε στον πόνο του διπλανού μας, να μην προκαλούμε για κανέναν λόγο και σε κανέναν τον πόνο, την πίκρα, την απογοήτευση, το δάκρυ.

Εν κατακλείδι θα πρέπει όλοι μας να γνωρίζουμε πως η εκκλησία μας δεν διέπεται από κάποιους κανόνες (όρους) σαν αυτούς που συναντά κανείς σε συμβολαιογραφικές πράξεις. Ο Κύριος ζητά από εμάς το άπαν, γιατί το ίδιο μας χάρισε κι εκείνος. Ας μείνουμε λοιπόν πιστοί στα κελεύσματά του και να φροντίζουμε πάντα να ταυτίζουμε τις επιθυμίες μας με αυτά που ο θεός κελεύει.

Ο καλός θεός μας είθε πάντα να μας ευλογεί.

Μαντζούρης Κων/νος

Νοέμβριος 2012

Το παρών έχει αναρτηθεί και στο διαδίκτυο, στην ιστοσελίδα www.logotexnhs.blogspot.com