ΟΙ ΣΤΡΟΓΚΥΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

-         - Λοιπόν έχουμε και λέμε. Δυο ουζάκια κι λίγο μεζέ, τρείς και σαράντα, εσύ πες τρείς. Δυο κονσέρβες και λίγο σαλάμι τέσσερες κι ογδόντα, εσύ πες τέσσερες 

-         - Μπα που να σε πάρει ο διάβολος, γιατί όλα μου τα στρογγυλεύεις;

-         - Άσε με αφεντικό μη με πας τώρα κόντρα με τους δεκαδικούς.

Έτσι μάλωναν ο Ζήκος ο παραγιός με το αφεντικό του στην πασίγνωστη Ελληνική ταινία. Αυτή η λέξη στρογγυλοποίηση, πόσες φορές δεν κατασκηνώνει στο μυαλό μου. Και συμβαίνει αυτό γιατί δυστυχώς, ταυτίζεται με πολλούς από τους ανθρώπους που συμβιώνουν γύρω μου. Παρ’ ότι η λέξη με την γραμματική της μορφή είναι ένα απλό ουσιαστικό και δεν υποκρύπτει καμιά φιλοσοφική έννοια, εν τούτοις κάλλιστα μπορεί να προσαφθεί ως παρατσούκλι στον καθένα μας και να καταμαρτυρεί κάποια παθογένεια.

Αν δεν σας πάει ο νους, θα σας βοηθήσω να ανακαλύψουμε μαζί το τι ‘’θέλει να πει ο ποιητής’’ και μη μου διακατέχεστε κι εσείς με τη μανία της στρογγυλοποίησης και λέτε ‘’Ωχ μωρέ δε βαριέσαι τώρα, άστο να πάει’’

Έτσι ξεκινάνε όλα, με το ‘’άστο να πάει’’ Καλό είναι να λέγεται μερικές φορές, πότε όμως; Όταν διακατέχεται κανείς από τίμια και αγαθή πρόθεση για ν’ αποφύγει κάποιον σκόπελο. Η στρογγυλοποίηση σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται σαν να λέμε πως ρίχνουμε νερό στο κρασί μας για ν’ αποφύγουμε κάτι το χειρότερο. Στις κοινωνικές επαφές της καθημερινής μας ζωής καλό είναι να μην ξιφουλκούμε πάντα. Πρέπει να γινόμαστε πιο διαλλακτικοί, να στρογγυλεύουμε λιγάκι τα πράγματα για να χωρέσει και η άλλη άποψη κι εν γένει να  είμαστε υποχωρητικοί. Για ένα λόγο όμως. Γιατί δεν μας αρέσει να φτάνουμε στα άκρα, όταν η άλλη πλευρά δε λέει να υποχωρήσει. Λέμε το ‘’άστο να πάει’’ όχι από ηττοπάθεια αλλά ως σώφρονες να συμβάλουμε στην άμβλυνση της διαφοράς και να συνεισφέρουμε με πολιτισμένο τρόπο ανοίγοντας δίαυλο επικοινωνίας. Οι άνθρωποι που συμπεριφέρονται έτσι με αυτόν τον τρόπο επιτελούν θεάρεστο έργο και είναι άξιοι συγχαρητηρίων. Ανήκετε μήπως σ’ αυτή την ομάδα; Ελάτε να σας σφίξω το χέρι.

Υπάρχουν όμως και οι άλλοι που ζουν κάνοντας τις δικές τους στρογγυλοποιήσεις αλλά κατά το δοκούν. Όλους αυτούς πριν αναλύσουμε την περίπτωσή τους, θα τους χαρακτηρίσω a priori ως πονηρά ανθρωπάκια, εαυτούληδες και ωφελιμιστές και θα σας πω γιατί. Από τους τόσους διαφορετικούς τύπους που συναναστρέφομαι καθημερινά, τούτοι μου είναι οι πιο αντιπαθείς. Συνήθως είναι έξυπνοι γι αυτό χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Το πρώτο τους μέλημα είναι να κατηγοριοποιούν τον άνθρωπο και να τον κατατάσσουν σύμφωνα πάντα με τα δικά τους κριτήρια βασικά σε δυο κατηγορίες. Τους χρήσιμους και στους αδιάφορους. Ουσιαστικά επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην πρώτη κατηγορία γιατί αυτή είναι που πραγματώνει τους ανιδιοτελείς σκοπούς των. Βάζουν στόχο στη ζωή τους να προσεγγίζουν και να συναναστρέφονται άτομα, που όπως αυτοί εκτιμούν, έχουν κάτι να περιμένουν, κάτι να κερδίσουν. Να έχουν δηλαδή, ίδιον όφελος. Όλους τους άλλους, απλά τους ανέχονται. Κι αν ακόμα η συμπόρευση μαζί τους δεν υποκρύπτει ότι γίνεται ντε και καλά για την προσπόριση υλικών αγαθών, τους προτιμούν γιατί πιστεύουν ότι συμβάλει στη ματαιοδοξία τους να συνδιαλέγονται με άτομα κοινωνικά και οικονομικά καταξιωμένα. Για να κερδίσουν μπόνους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Θα τους συναντήσετε σε όλες τις βαθμίδες της κοινωνίας. Από τα χαμηλότερα στρώματα, έως τα πιο ψηλά. Όπου κι αν ζουν όμως εμένα θα μου θυμίζουν το γνωστό ‘’γερολαδά’’ εκείνον τον γλοιώδη πρωταγωνιστή του Καζαντζάκη, που εκτός από αρχιτσιγκούνης ήταν κι ένας σιχαμένος γλύφτης προς όσους κατείχαν εξουσία, πιστεύοντας πως έτσι διαφυλάττει την περιουσία και τα συμφέροντα του. Για θυμηθείτε κι εσείς και πέστε μου τι νομίζετε; Όταν παλιά στα χωριά μας όλοι σέβονταν τον παπά το δάσκαλο και τον ενωμοτάρχη, το έκαναν από πρόθεση αγαθή; Από σεβασμό στους ανωτέρους, όπως θέλουν να μας περάσουν οι κοινωνιολόγοι κι οι ηθικολόγοι; Όχι, σχέσεις συμφέροντος ήταν. Ο κοσμάκης έκανε τις στρογγυλοποιήσεις του και ποιώντας την ανάγκη φιλότιμο μετατρέπονταν σε οσφυοκάμπτη για να επιζήσει. Τουλάχιστον εκείνα τα χρόνια, μπορεί να πεις πως δεν είχαν και άλλη επιλογή αν και η αξιοπρέπεια δεν δίνει άλλοθι ούτε για αυτά τα πέτρινα χρόνια.

Αργότερα τη δεκαετία του 80 οι κατ’ επιλογή οσφυοκάμπτες βρήκαν πρόσφορο έδαφος και δέθηκαν στα δυο γνωστά πολιτικά άρματα και τράβηξαν ψηλά. Που να τους συναντήσουν οι γνήσιοι άνθρωποι, αυτοί που αγαπούν τον συνάνθρωπό τους ακόμα και με τα ελαττώματα του. Όσοι δεν εξαργύρωσαν τις κοινωνικές τους σχέσεις με κόμματα και με οφίτσια έμειναν στην ψάθα. Οι άλλοι που έπρεπε να στηρίξουν το σινάφι τους γιατί εδώ είχε ψωμί, έφτασαν την κοινωνία στα πρόθυρα του διχασμού. Αποτέλεσαν ειδική τάξη τα χρόνια εκείνα οι πρασινοφρουροί, κι οι γαλάζιοι. Μη φοβάστε δεν θα εξαιρέσω κι άλλους πολλούς που δεν ανήκαν στους έχοντες και κατέχοντες που συναθροίζονταν στα πέριξ, για να τύχουν της εύνοιας των. Εδώ να δεις στρογγυλοποιήσεις στα πιστεύω τους. Άνθρωποι αριστεροί από τα γεννοφάσκια τους κατέθεταν γη και ύδωρ προκειμένου να μετέχουν των εξελίξεων. Τους άλλους τους συνοδοιπόρους τους, τα απλά στρατιωτάκια που με ανιδιοτέλεια προπαγάνδιζαν την ιδεολογία τους, τους παρέδιδαν μερικές φορές βορά στους αντιπάλους των, φτάνει οι ίδιοι να είναι αρεστοί. Εδώ μιλώ εκ πείρας και έχω κατά νου συγκεκριμένους ανθρώπους για τους οποίους λυπάμαι που έτυχε να τους γνωρίσω. Για όλους αυτούς που υπαινίσσομαι έχω να πω πως δεν στρογγυλοποιούσαν μόνο τους δεκαδικούς αριθμούς αλλά απάλειφαν ολόκληρες μονάδες και μας παρέδωσαν, αυτοί ναι αυτοί οι μεν στη Χρυσή Αυγή έτσι από καπρίτσιο για να τιμωρήσουν την εξουσία που τους πρόδωσε και οι άλλοι μισοί μας τιμώρησαν ίσως άθελα τους κάποιοι, γιατί κρύφτηκαν στα σπλάχνα των βιαστών μας χαρίζοντας την ψήφο τους δυστυχώς για μια ακόμη φορά, σ’ αυτούς που σήμερα συντρίψανε τα όνειρα του Ελληνικού λαού, πιστεύοντας κι ελπίζοντας πως έτσι και ξεγλιστρήσουμε από το αδιέξοδο, πάλη θα γίνουν οι ταγοί της εξουσίας.

Ας μην πάρει όμως πολιτική χροιά η έρευνα μας, παρ’ ότι πιστεύω ακράδαντα πως η πολιτική σκέψη διαμορφώνει τις ανθρώπινες συμπεριφορές σε αφάνταστο σημείο. Εν τέλει από όποιο μετερίζι μετέχει κανείς στον κοινωνικό ιστό, είναι πέρα για πέρα κατακριτέα η θεωρία της στρογγυλοποίησης με απώτερο σκοπό τον εναγκαλισμό μιας μερίδας ανθρώπων που θα συνηγορήσουν στην προσωπική και κοινωνική μας εξέλιξη. Για σκεφτείτε, μήπως τέτοιες συμπεριφορές κρύβουν κοινωνικό ρατσισμό; Θα απαντούσα αβίαστα ναι. Δεν θα με στεναχωρούσε αν ο γείτονας μου αποφεύγει να έχει επαφές μαζί μου. Απογοητεύεσαι όμως όταν διαπιστώνεις πως άτομα του στενού συγγενικού σου περιβάλλοντος, προτιμούν να δείχνουν ιδιαίτερη αδυναμία από τους φίλους και συγγενείς, μόνο στους φτασμένους, στους καταξιωμένους, τους οικονομικά επιφανής. Λειτουργούν δηλαδή σαν κάστα βάζοντας στο περιθώριο κάθε άλλον που δεν πληρεί τα κριτήρια.

Πόσο περίεργα ένοιωσα τις προάλλες που η είδηση για το χαμό συγγενικού μου προσώπου μας έκανε να ανταμώσουμε όλοι, με τη θλίψη ζωγραφισμένη στα μάτια και μ’ έναν κοινό πόνο στην καρδιά. Όλοι μαζί, Πατρίκιοι και Πληβείοι, διαπιστώνοντας εν τοις πράγμασι ότι τελικά ο άνθρωπος ‘’χους ει και εις χουν απελεύσεται’’ Με τους ίδιους ανθρώπους είχα ξανανταμώσει πριν ένα χρόνο σε κάποιο γάμο. Εκεί όμως δεν μας δόθηκε αφορμή να μιλήσουμε. Ο καθένας αντάμωσε με τις συμπάθειές του κι αφοσιώθηκε στο γλέντι. Προχθές μου έσφιγγε το χέρι κι εγώ του έλεγα λόγια παρήγορα για ν’ αντέξει τον καημό του. Θα μείνω όμως με την απορία. Να κατάλαβε άραγε το λάθος του;

Μαντζούρης Κων/νος

Οκτώβριος 2013