Οι Δικτατορίσκοι Άρθρο

Μέχρι χθες ήξερα τη δικτατορία του προλεταριάτου και τη στρατιωτική δικτατορία. Δεν περίμενα όμως κι έλαχε και σε μένα ο κλήρος, ν’ ανακαλύψω και να βιώσω, μια νέα, σύγχρονη μορφή δικτατορίας, τη δικτατορία της νέας γενιάς. Το ξέρω πως μόνο αντιπάλους θα κερδίσω με τα γραφόμενα μου. Δεν μπορώ όμως να σιωπήσω για κάτι που συμβαίνει γύρω μας όλο και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια. Θυμήθηκα και σας την καταθέτω σαν πρώτο επιχείρημα, την απάντηση που έδινε πάντα ο Γαλιλαίος μετά την έντονη διαμάχη του με την επιστημονική κοινότητα, ένεκα της θεωρίας του για την κίνηση της γης, κάθε φορά λοιπόν που τον ρωτούσαν σχετικά, έλεγε, «κι όμως γυρίζει»

Θεώρησα σκόπιμο να παραθέσω ως προοίμιο αυτή τη παράγραφο γιατί τα τελευταία χρόνια όλο και μεγαλώνει το κίνημα της αμφισβήτησης κι αρνούμαστε οι πάντες τα πάντα. Ποτέ δεν δεχόμαστε αντίθετη άποψη και δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να ασχοληθεί με στενάχωρες ειδήσεις. Γι αυτό δεν αναπτύσσεται (ιδιαίτερα στη χώρα μας) η κριτική σκέψη και γινόμαστε έτσι άκριτα επαναστάτες χωρίς αιτία. Γιατί συνηθίζουμε, απλά για να είμαστε αρεστοί σε όλους, ειδικά στα παιδιά μας, να κουκουλώνουμε τις αρνητικές απόψεις, ιδιαίτερα όταν αναφερόμαστε σ’αυτά, για να μη χάσουμε την αποδοχή τους, ή για την ηλίθια φιλαρέσκεια, του να καμαρώνουμε πως είμαστε πάντα κοντά τους, καταθέτοντας τα όπλα της αντίστασης και της εκπαιδευτικής δεινότητας που πρέπει να έχει ένας γονιός, προκειμένου να προετοιμάσει την αυριανή γενιά, για να βγει στην κοινωνία, μορφωμένη, ενημερωμένη, με αρχές και αξίες.

Η νέα γενιά λοιπόν, αυτοί που γεννήθηκαν μεταξύ ’70 & ’80, ξεκίνησαν τη ζωή τους με μια βασική διαφορά σε σχέση με τους μεγαλύτερους. Οι παλαιότεροι δεν είχαν προνόμια κι ότι μπήκε στη φαρέτρα τους, κερδήθηκε με αγώνες. «Θέλουμε τον κόσμο και τον θέλουμε τώρα» ήταν ένα από τα συνθήματα της νεολαίας που σήμερα είναι οι γονείς αυτών των παιδιών. Και σιγά μη τους τον χάρισαν. Πάλεψαν όμως και κέρδισαν πολλά. Α, για να σας προλάβω. Εντάξει, πολλοί πονηροί σφετερίστηκαν την ευκαιρία και έγιναν κρατικοδίαιτα κομματόσκυλα και πέρασαν καλά. Αυτό όμως δεν αποτελεί το αντικείμενο της σημερινής μας κουβέντας, αλλά ούτε και επηρεάζει τον βασικό κορμό του λογισμού μας. Πιστεύω να έχετε σχηματίσει ήδη στο μυαλό σας την εικόνα του πριν και του μετά. Για να βοηθήσω λιγάκι τη σωστή απεικόνιση της διαφοράς, θα έβαζα από μια ταμπέλα στους μεν και τους δε. Πατρίκιοι και Πληβείοι.

Τα παιδιά μας λοιπόν, δεν χρειάστηκε ούτε καν να ψάξουν αν τους λείπει τίποτα. Όλες τις επαναστάσεις τις έκαναν άλλοι πριν απ’ αυτούς. Για τη δική τους γενιά όλα είναι πληρωμένα. Φως, νερό τηλέφωνο. Τσάμπα διαμονή για όσο χρονικό διάστημα εμμένουν στην άποψη του «εγώ δεν παντρεύομαι, είμαι κατά του γάμου» και κατοικοεδρεύουν του πατρίου εδάφους μέχρι νεωτέρας. Τώρα δε που η ανεργία χτυπά σε κάθε σπίτι, θα μείνουν εκεί «τοις κείνων χρήμαση, τρεφόμενοι.» Δεν έχουν, μέχρι χθες τουλάχιστον δεν είχαν, ανησυχίες. Ότι και να γίνονταν θα επιβίωναν. Τα πρώτα χρήματα από τη δουλειά τους μετατρέπονται σε αυτοκίνητο, συνολάκια (ανδρικά ή γυναικεία), διακοπές το καλοκαίρι και ποτάκια στα μπαράκια. Ζωή ανέμελη. Ούτε καν τη σεξουαλική επανάσταση δεν πρόλαβαν να κάνουν. Τους πήραν τη σκυτάλη οι προηγούμενοι. Αυτοί ανέλαβαν να τσουρομαδήσουν το σεξ και να το μεταλλάξουν σε πήδημα. Πολλοί (μα πάρα πολλοί) εκ των ανδρών (και γυναίκες βεβαίως) υπέστειλαν τη σημαία της ετεροφυλίας και σήκωσαν την παντιέρα της ομοφυλοφιλίας. Δικαίωμά τους δεν με αφορά. Ούτε και θα ΄μπαινα στον κόπο ν’ αναφερθώ, σχολιάζοντας τη ζωή τους. Δεν μου πέφτει λόγος. Δεν γίνονταν όμως αλλιώς. Έπρεπε να σκιαγραφηθεί η εικόνα του τρόπου ζωής και σκέπτεσθαι αυτών των παιδιών, για να περάσουμε να δούμε πως αντιδρούν και φέρονται σ’ έναν άλλον τομέα της ζωής τους. Στην οικογένεια.

Όλο αυτό που πολύ περιληπτικά περιέγραψα προηγούμενα, έχει, όπως και να το κάνουμε, αντίκτυπο στον τρόπο συμπεριφοράς μέσα στη μικρή κοινωνία του σπιτιού. Εδώ λοιπόν εστιάζεται το ενδιαφέρον μας κι αυτό είναι το θέμα του σημερινού μας πονήματος. Πως γαλουχήθηκαν αυτά τα παιδιά και πως οι συμπεριφορές τους μοιραία επηρεασμένες από τις παραστάσεις που πήραν σχεδόν από γεννησιμιού τους, έπλασαν και διαμόρφωσαν χαρακτήρες που σήμερα, ο γράφων προσπαθεί να στηλιτεύσει. Το να πω ότι μιλάω εκ πείρας, δεν είναι αρκετό επιχείρημα κι ελαφρυντικό για μένα για να σταθώ αντίθετος σ’ αυτό το κομμάτι της νεολαίας μας. Είναι όμως γνωστό της πάση κι επικαλούμαι τις εκμυστηρεύσεις δεκάδων γνωστών, συγγενών ή φίλων που ένοιωσαν, βίωσαν, άκουσαν, είδαν, γεγονότα και καταστάσεις ενδοοικογενειακές, που σχεδόν αβίαστα μπορεί να σε οδηγήσει ο νους σου και να πεις «Αυτά τα παιδιά σήμερα, είναι σκέτοι δικτάτορες.» Εντάξει δεν είναι όλα, ούτε και είπαμε πως πρέπει να ριχθούν στον καιάδα. Αλλά λίγο ή πολύ η κρατούσα νοοτροπία, επιτρέψτε μου τον όρο φασιστοφέρνει. Αλλά μη φανταστείτε τώρα το κάθε παιδί μ’ ένα μαστίγιο στο χέρι, δεν είπαμε κι έτσι. Θα πω κι εγώ (πριν μου τα ψάλετε εσείς) πως είναι παιδιά χαριτωμένα, γελαστά, έξυπνα, όμορφη γενιά. Από τις πιο όμορφες που έχουμε ζήσει μετά τη δεκαετία του ’50 που ομολογουμένως ανέδειξε άνδρες και γυναίκες σύμβολα.

Η στάση τους μέσα στο σπίτι δεν δίνει και πολλά περιθώρια συνεννόησης. Κάθε τους θέση είναι αδιαπραγμάτευτη. Σπάνια συμμερίζονται τις ανησυχίες των γονιών τους για το μέλλον γιατί απλά το θεωρούν βέβαιο και σίγουρο, όπως ακριβώς τους προσφέρθηκε το παρόν. Εξ οφίτσιου που λένε. Αρνούνται την πεπατημένη που βιώνουν οι γονείς τους, γιατί αντιλαμβάνονται τα προβλήματά τους και προτιμούν τα σίγουρα βήματα. Είπαμε δεν χρειάζεται να κερδίσουν σχεδόν τίποτα για να ζήσουν καλά, τουλάχιστον μέχρι το σαράντα τους. Σπίτι, αυτοκίνητο, χαρτζιλίκι, φαγητό, σιδερωμένα και καθαρά ρούχα, υπάρχουν δόξα τω θεό. Γιατί να βιαστούν; Που να πάνε; Ξέρουν πως μετά την έξοδο τους από το λιμανάκι, τους περιμένει ο αγώνας. Ποιος ο λόγος; Γι αυτό «μη μου τους κύκλους τάραττε» Γεύονται τη ζωή γιαβάς γιαβάς που λένε και οι Τούρκοι. Δεν βιάζονται καθόλου να ενηλικιωθούν. Κλασική είναι η περίπτωση της φοιτητικής ζωής που δεν θέλουν να τελειώσει ποτέ, για πολλούς και γνωστούς λόγους που δεν είναι της ώρας να ασχοληθούμε. Πρώτη φορά από τα μεταπολεμικά χρόνια που τόσοι σπουδαστές, φοιτούν σε ιδρύματα μακριά από τα σπίτια τους και προέρχονται στην πλειοψηφία τους από μεσαίες και φτωχές οικογένειες. Ας μην πλατειάσουμε κι εδώ μιλώντας για τον αγώνα των μανάδων μέχρι να πάρει το παιδί τους το πολυπόθητο πτυχίο. Βίτσιο ή αποθυμημένο της δικής μου γενιάς αφού για να μπεις τότε στα ΑΕΙ έπρεπε να είσαι μαθητής με όλη τη σημασία της λέξεως, ενώ σήμερα μπορείς αν μαντέψεις σωστά, τρυπώνεις, γράφοντας στις εξετάσεις απλά το όνομα σου, (σας ορκίζομαι φέτος έγινε κι αυτό)

Όλα πληρωμένα λοιπόν απ άλλες τσέπες, γιατί να ενδώσουμε σε πιέσεις;

Υπάρχει ένα τετράπτυχο που ταλανίζει τις σχέσεις γονείς και παιδιά, που είναι και το μήλο της έριδος από τη στιγμή που πρώτα οι γονείς αντιλαμβάνονται πως κάτι πρέπει ν’ αλλάξει Αυτό είναι: Πρώτο. Δεν βιαζόμαστε να βρούμε δουλειά Δεύτερο. Δεν παντρεύομαι (τουλάχιστον σύντομα) Τρίτο. Δεν φεύγω από το σπίτι (κι ας πήγα 35 χρονών) Τέταρτο και σπουδαιότερο όλων. Μην ανακατεύεστε στη ζωή μας. Αυτό το τελευταίο το θεωρούν απαράβατο όρο στο να τά ‘χουνε καλά με τους γονείς τους και φυσικά ούτε που να το διανοηθεί κανείς πως αν προκύψει γάμος, θα τολμήσει να έχει άποψη για το τι και πως από το πρώτο δευτερόλεπτο της σκέψης «παντρεύομαι» και στο διηνεκές. Ο γονιός πρέπει να παρακολουθεί απλά σαν θεατής και να είναι με το χέρι στην τσέπη. Να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο μεγάλωμα των παιδιών γιατί το παιδί δεν κάθισε ποτέ να προϋπολογίσει πως γάμος σημαίνει έξοδα κι υποχρεώσεις οι οποίες για να βγουν έπρεπε κάτι να είχε κάνει στη ζωή του Κατά τα άλλα «Μούγκα στη στρούγκα» Ότι κι αν δει ο γονιός αφού κατ’ ανάγκη μπαινοβγαίνει στο σπίτι τους δίκην Αλβανού, οφείλει να το κρατήσει για τον εαυτό του. Τώρα τα παιδιά μας έχουν τη δική τους οικογένεια και οι παρεμβάσεις δεν γίνονται αποδεκτές. Το αστείο όμως είναι πως τελευταία διαπιστώνω πως έχει αρχίσει να γίνεται αποδεκτός αυτός ο ρόλος από την πλευρά μας και δεν προβάλλεται αντίσταση πια. Ακόμα και στην περίπτωση που θα σου χτυπήσουν κάποιο πρωί την πόρτα (δεν ξέρω γιατί πάντα πρωί τυχαίνει να συμβαίνουν τέτοιες σκηνές) και δεις μπροστά σου το παιδί σου μαζί με τα λερωμένα τ’ άπλυτα παραμάσκαλα, ή με κανα δυο κουτσούβελα αντάμα, πρέπει να πεις καλώς όρισες, χωρίς περιττές ερωτήσεις που θα στενοχωρήσουν το βλαστάρι σου. Τις αποτυχίες τους τις βαπτίζουν εμπειρίες της ζωής, άσχετα αν τη ζημιά (οικονομική ή ψυχολογική) την πληρώνουν ως συνήθως άλλοι και την τεμπελιά τους, απλούστευση των πραγμάτων. Σήμερα τα παιδιά θέλουν το χρόνο τους να ωριμάσουν, όπως η φέτα της γνωστής διαφήμισης. Μέχρι όμως να συμβεί αυτό, πολλές φορές έχουμε πρόωρη ωρίμανση στο απέναντι στρατόπεδο, κι αποχαιρετούν τη ζωή χωρίς να έχουν ξεπληρώσει όλα τα γραμμάτια, χωρίς να έχουν προλάβει να εισπράξουν την πρώτη τους σύνταξη κι ο ομιλών χωρίς να νοιώσει τη χαρά μιας και πάντρεψε δυο παιδιά, να χορέψει στο γάμο τους, τον «Βλαχοθανάση» καημός, μεράκι κι απωθημένο από τις θύμισες της δικής μου οικογένειας που τέτοια γεγονότα τα γλένταγαν με την ψυχή τους, γιατί ίσως ήταν και τα μοναδικά. (Α ρε πατέρα με στενοχώρησες πάλι)

Θέλετε να συνεχίσω ν’ αραδιάζω παραδείγματα και κωμικοτραγικές καταστάσεις από τέτοιες συμπεριφορές; Μπορώ να μιλάω με τις μέρες. Κουράστηκα όμως. Αλλά πως θ’ αφήσω τη συγγραφική μου μελέτη γυμνή χωρίς επιχειρήματα; Όχι δεν ήταν στις προθέσεις μου να γράψω πανεπιστημιακή μελέτη που θα επιχειρηματολογεί υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης. Εγώ απλά τον πόνο μου περισσότερο ήθελα να καταθέσω, μιας και ο λογοτεχνικός μου οίστρος βλέπω να μ’ εγκαταλείπει ένεκα της κούρασης, της στεναχώριας και της απογοήτευσης. Ταπεινή μου πρόθεση μόνο (γι αυτό και μπήκα στον κόπο να γράψω αυτό το κείμενο) ήταν μήπως ξύσω λιγάκι κανα μυαλό και το κάνω ν’ αναρωτηθεί μήπως «στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε;»

Σεπτέμβριος 2011